नेपालको आर्थिक विकासमा सहकारी क्षेत्रको भूमिका (The Role of Cooperative Sector in Nepal's Economic Development)

समुदायको साझा हितका लागि सदस्यहरूको साझा सम्झौताको योग नै सहकारी हो । यो सदस्यको स्वावलम्बन र पारस्परिकताको जगमा अडेको हुन्छ । एक–अर्काबीचको सहकार्यलाई समेत सहकारिता भनेर बुझिन्छ । संसारमै पहिलोपटक सहकारीको अवधारणा सन् १८४४ मा बेलायतबाट सुरु भएको हो । नेपालमा सहकारीको विकास २०१३ सालमा बखान ऋण सहकारी संस्था चितवनमा स्थापना भएपछि सुरु भएको हो । हाल नेपालमा ३४ हजार भन्दा बढीसहकारी संस्था दर्ता भएका छन् । 

आर्थिक विकासमा सहकारी क्षेत्रको भूमिका

-समुदायको आर्थिक, सामाजिक र सांस्कृतिक उन्नयन गर्न,

-समुदायमा छरिएको बचत संकलन गर्न,

-सदस्यहरूबाट संकलित बचत सदस्यकै हितका लागि परिचालन गर्न, 

-लगानीको वातावरण निर्माण गर्न,

-मुलुकमा लगानी प्रवर्द्धन गर्न,

-नागरिकलाई रोजगारी सिर्जना गर्न,

-समुदायको सशक्तीकरण गर्न,

-सामूहिक भावनाको जागरण गराउन,

-मुलुकको आर्थिक वृद्धि र विकास हासिल गर्न,

-आर्थिक असमानता हटाई सामाजिक न्याय कायम गर्न,

-समुदायको स्रोतमा पहुँच सुनिश्चित गर्न,

-स्वरोजगारको सिर्जना गर्न,

-कृषिमा आधुनिकीकरण व्यावसायीकरण र विविधीकरण गर्न,

-नेतृत्व र सीप विकास गर्न,

-बढ्दै गएको प्रतिभा पलायन रोक्न,

-समुदायको सामूहिक हित विकास गर्न,

-सह–अस्तित्व र सेवा भावको प्रवर्द्धन गर्न,

-आयात प्रतिस्थापन तथा निर्यात प्रवर्द्धन गरी व्यापार घाटा कम गर्न ।

निष्कर्षमा, सहकार्यका माध्यमबाट एक–अर्कामा संगठित भई सदस्यको हित प्रवर्द्धन गर्ने कार्यलाई सहकारी भनिन्छ । नेपालको संविधानले मार्गदर्शन गरेको ३ खम्बे नीतिको एक खम्बा सहकारीको प्रवर्द्धन गर्दै आर्थिक सामाजिक रूपान्तरण र गरिबी निवारण गर्नु आजको आवश्यकता हो । 

Source: Nayapatrika