दिगो विकास र यसका लागि आवश्यक पूर्वसर्त (Sustainable Development and the Necessary Prerequisites)

 ‘आफैँमा धानिने विकास दिगो विकास’

भविष्यका पिँढीको आवश्यकतासँग सम्झौता नगरी वर्तमान पिँढीका आवश्यकताको सम्बोधन गर्ने कार्य नै दिगो विकास हो । यो वातावरणीय मात्र नभई राजनीतिक, आर्थिक, सामाजिक, नैतिक, मानवीय तथा सांस्कृतिकजस्ता पक्षसमेतको भविष्यमुखी र वैज्ञानिक विकास हो । दिगो विकासको पहिलो प्रयोग सन् १९७१ को हेलसिन्की सम्मेलनबाट भएको थियो । नेपालमा आठौँ योजनाबाट दिगो विकासको मान्यतालाई अघि सारिएको हो । हाल संयुक्त राष्ट्रसंघको अगुवाइमा सन् २०१६ बाट सन् २०३० सम्म पूरा गर्ने गरी दिगो विकासका १७ लक्ष्य कार्यान्वयनमा रहेका छन् । 

दिगो विकासका लागि आवश्यक पूर्वसर्त

• उच्च, फराकिलो र समावेशी आर्थिक वृद्धि र विकास,
• दिगो विकासप्रतिको उच्च राजनीतिक प्रतिबद्धता,
• मौलिक हकका रूपमा वातावरणीय हकको कार्यान्वयन,
• प्राकृतिक स्रोत–साधनको दिगो र कुशल व्यवस्थापन वातावरण संरक्षणका नीति तथा कार्यक्रम र कानुन,
• लैंगिक उत्तरदायी बजेट र कार्यक्रमको विकास,
• भविष्यदर्शी विकासमा जोड,
• वातावरणमैत्री विकासको पूर्वाधारको विकास,
• अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिबद्धताको अक्षरशः कार्यान्वयन,
• लक्ष्यहरूको प्राथमिकीकरण र आन्तरिकीकरण,
• स्रोतको ग्यारेन्टी र व्यापक प्रचार–प्रसार,
• एपयुक्त विकासका प्रतिमानहरूको चयन,
• मानव र प्रकृतिबीचको अन्तरसम्बन्ध ।

यसरी दिगो विकास वातावरणमैत्री र धान्न सकिने विकासको विश्वव्यापी मान्यता भएकाले यसमा राष्ट्रिय, अन्तर्राष्ट्रिय प्रयासलाई अझ बढी सबल बनाउनु आवश्यक छ । यसका लागि नागरिक खबरदारी, प्रशासनिक सक्रियता र सरकारको प्रतिबद्धता आवश्यक हुन्छ । यसो भएमा नागरिकलाई खुसी, सुखी र समुन्नत बनाउन सकिन्छ ।

Source: Nayapatrika